PODAJĘ ROZKŁAD JAZDY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA NAJBLIŻSZY TYDZIEŃ. ZAJECIA MAMY W PONIEDZIAŁKI, ŚRODY, PIĄTKI.
PONIEDZIAŁEK 30.03.2020 r.
Temat: Kronika Galla Anonima.
Cele lekcji: dowiesz się, kim był Gall Anonim, o czym opowiada jego kronika i czym jest historiografia.
Przeczytaj poniższy tekst
Dzisiaj Galla Anonima nazwalibyśmy kolokwialnie lizusem, wazeliniarzem, pochlebcą, propagandystą lub specem od PJ. Dlaczego? Wyjaśnię to na podstawie pewnego wydarzenia. W 1079 roku został zamordowany biskup krakowski Stanisław ze Szczepanowa. Zabójstwa dokonano na zlecenie króla Bolesława Śmiałego, choć przyczyny konfliktu między nimi nie są znane lub uchodzą za niejasne. Bolesław nie wyszedł dobrze na tym sporze, biskup został uznany za świętego męczennika, a król musiał opuścić kraj. Oto jak to wydarzenie opisuje Gall Anonim:
Jak zaś doszło do wypędzenia króla Bolesława z Polski, długo byłoby o tym mówić; tyle wszakże można powiedzieć, że sam będąc pomazańcem [Bożym] nie powinien był [drugiego] pomazańca za żaden grzech karać cieleśnie. Wiele mu to bowiem zaszkodziło, gdy przeciw grzechowi grzech zastosował i za zdradę wydał biskupa na obcięcie członków. My zaś ani nie usprawiedliwiamy biskupa-zdrajcy, ani nie zalecamy króla, który tak szpetnie dochodził swych praw - lecz pozostawmy te sprawy, a opowiedzmy, jak przyjęto go na Węgrzech.
A tak opisuje to wydarzenie inny kronikarz, Wincenty Kadłubek:
Bolesław bowiem, poniechawszy umiłowania prawości, wojnę z nieprzyjaciółmi prowadzoną zwrócił przeciwko swoim. A gdy prześwięty biskup krakowski nie mógł odwieść go od tego okrucieństwa (...) w dziksze popada szaleństwo (...) Świętego bezbożnik, miłosiernego zbrodniarz, biskupa niewinnego najokrutniejszy świętokradca rozszarpuje, poszczególne członki na najmniejsze cząstki rozsiekuje. Po tym wydarzeniu ów okrutnik ojczyźnie i ojcom obmierzły uchodzi na Węgry.
To samo wydarzenie ujęte na dwa sposoby, Gall Anonim nie chce o tym pisać, nie staje po żadnej ze stron, ale nazywa biskupa zdrajcą i nie gani króla; Kadłubek inaczej - powiesił na Bolesławie wszystkie psy, nazwał bezbożnikiem i wyraźnie stoi po stronie biskupa. Zaczynacie rozumieć?
Najwyraźniej Gall Anonim nie mógł albo nie chciał napisać, co myśli o tym wydarzeniu. Tak samo robili inni średniowieczni kronikarze. Dlaczego? Po pierwsze, jako ludzie wykształceni byli zazwyczaj związani z kościołem, po drugie, za pisanie kronik byli opłacani przez władców. Jasne więc, że nie będą pisać źle o kimś i jego rodzinie, kto jest właściwie pracodawcą. Tak samo było z Gallem Anonimem.
Ale kim był ów tajemniczy kronikarz? Przeczytajcie o tym i o jego kronice w
e -podręcznikach i wykonajcie w zeszytach ćwiczenie 1.1. tutaj
Aby utrwalić wiadomości obejrzyjcie sobie krótki film o kronice tutaj
Teraz wynotujcie do zeszytu najważniejsze wiadomości o kronice.
Kronika polska Galla Anonima:
- pierwsze polskie dzieło historyczne pisane po łacinie,
- obejmuje dzieje Polski od czasów legendarnych (Popiel itp.) do 1113 r. ,
- przedstawia wydarzenia chronologicznie, ale nie pada tam żadna data,
- treść utworu ma charakter historyczny, ale występują tam też elementy fantastyczne lub fikcyjne,
- autor oparł się na świadectwach żyjących, ustnych podaniach lub legendach,
- sposób przedstawienia władców służy ich idealizacji.
Co znaczy to ostatnie stwierdzenie? Tylko tyle, że Gall Anonim przedstawia opisywanych królów w bardzo dobrym świetle, wychwala ich i idealizuje. Czyni tak, zwłaszcza opisując trzech Bolesławów: Śmiałego, Chrobrego, Krzywoustego. Dlatego jego kronikę często nazywa się kroniką trzech Bolesławów.
Teraz posłuchajcie fragmentu kroniki o narodzinach jednego z nich tutaj
Teraz już rozumiecie? Gall Anonim pisał kronikę na zlecenie Bolesława Krzywoustego. To dlatego tak go wychwalał. A może też trochę się bał, że skoro przodek Bolesława poćwiartował biskupa, to co zrobi jego potomek, kiedy odkryje, że źle się o nim pisze? :)
Teraz ostatnia dzisiaj notatka do zeszytu
Kronika - typowy dla średniowiecznej historiografii utwór zawierający opis wydarzeń w układzie chronologicznym; średniowieczną kronikę cechowały obszerna narracja, zróżnicowanie tematyczne, odwoływanie się do podań, legend i wprowadzenie do fabuły elementów cudowności - stąd nie do końca kroniki można traktować jako wiarygodne źródło historyczne.
Na zakończenie posłuchajcie pieśni w wykonaniu Cz. Niemena. Jej słowa pochodzą podobno z Kroniki Galla Anonima. Podobno śpiewali ją rycerze Bolesława Krzywoustego, pustosząc ziemie wroga. tutaj
ŚRODA 01.04.2020 r.
Temat: Kronika Galla Anonima - idealizacja obrazu władcy.
Cele lekcji: dowiesz się, w jaki sposób Gall Anonim przedstawił w kronice obraz władców Polski, przypomnisz sobie średniowieczne wzorce, zapoznasz się z fragmentami kroniki oraz zdefiniujesz, jakimi cechami odznacza się władca doskonały.
Zanotuj do zeszytu.
Trzy średniowieczne wzorce osobowe
oraz ich odbicie w literaturze
asceta rycerz władca doskonały
(św. Aleksy) (Roland) (Bolesław Krzywousty lub Chrobry)
Asceta był człowiekiem odrzucającym dobra doczesne, umartwiającym się, znoszącym upokorzenia w imię chwały bożej oraz w intencji zbawienia. Rycerz średniowieczny powinien być dzielny, waleczny, nieustraszony w obronie wiary chrześcijańskiej oraz wierny swemu panu (królowi) i ojczyźnie. Jakie cechy powinien posiadać władca doskonały? Tego dowiesz się, zapoznając z poniższymi fragmentami kroniki Galla Anonima i wykonując ćwiczenia.
O pierwszym Bolesławie, którego zwano Sławnym lub Chrobrym.
Również i to uważamy za godne przekazania pamięci, że za jego czasów cesarz Otto Rudy przybył do [grobu] św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania, a zarazem w celu poznania sławnego Bolesława, jak o tym można dokładniej wyczytać w księdze o męczeństwie [tego] świętego. Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadło przyjąć króla, cesarza rzymskiego i dostojnego gościa. Albowiem na przybycie cesarza przygotował przedziwne [wprost] cuda; najpierw hufce przeróżne rycerstwa, następnie dostojników rozstawił, jak chóry, na obszernej równinie, a poszczególne, z osobna stojące hufce wyróżniała odmienna barwa strojów. A nie była to [tania] pstrokacizna byle jakich ozdób, lecz najkosztowniejsze rzeczy, jakie można znaleźć gdziekolwiek na świecie. Bo za czasów Bolesława każdy rycerz i każda niewiasta dworska zamiast sukien lnianych lub wełnianych używali płaszczy z kosztownych tkanin, a skór, nawet bardzo cennych, choćby były nowe, nie noszono na jego dworze bez [podszycia] kosztowną tkaniną i bez złotych frędzli. Złoto bowiem za jego czasów było tak pospolite u wszystkich jak [dziś] srebro, srebro zaś było tanie jak słoma. Zważywszy jego chwałę, potęgę i bogactwo, cesarz rzymski zawołał w podziwie: "Na koronę mego cesarstwa! to, co widzę, większe jest, niż wieść głosiła!" I za radą swych magnatów dodał wobec wszystkich: "Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać lub hrabią, lecz [wypada] chlubnie wynieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną". A zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na [zadatek] przymierza i przyjaźni, i za chorągiew tryumfalną dał mu w darze gwóźdź z krzyża Pańskiego wraz z włócznią św. Maurycego, w zamian za co Bolesław ofiarował mu ramię św. Wojciecha. I tak wielką owego dnia złączyli się miłością, że cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał go przyjacielem i sprzymierzeńcem narodu rzymskiego. Ponadto zaś przekazał na rzecz jego oraz jego następców wszelką władzę, jaka w zakresie [udzielania] godności kościelnych przysługiwała cesarstwu w królestwie polskim, czy też w innych podbitych już przez niego krajach barbarzyńców.
Król Bolesław tak wielką gorliwość okazywał około służby Bożej, a to w budowaniu kościołów, ustanawianiu biskupstw i nadawaniu beneficjów, że za jego czasów Polska miała [aŜ] dwóch metropolitów wraz z podległymi im sufraganami. W stosunku do nich we wszystkim i w każdej sprawie tyle okazywał życzliwości i posłuszeństwa, że jeśli przypadkiem ktoś z dostojników wszczynał spór sądowy z którymkolwiek z duchownych lub biskupów, albo jeżeli coś z własności kościelnej sobie przywłaszczał, wtedy [król] sam wszystkim nakazywał ręką milczenie i jak opiekun i obrońca brał w obronę sprawę biskupów i Kościoła. Ilekroć zaś zwyciężał [mieszkające] wokoło barbarzyńskie i pogańskie ludy, nie zmuszał ich do płacenia pieniężnej daniny, lecz do przyjęcia prawdziwej wiary. Ponadto własnym kosztem wznosił tam kościoły i ustanawiał u pogan z całą okazałością biskupów i księży ze wszystkim, co do tego potrzebne według przepisów kanonicznych. Takimi to cnotami, mianowicie sprawiedliwością i bezstronnością, bogobojnością i miłością odznaczał się Bolesław i tak roztropnie zarządzał królestwem i sprawami publicznymi. O ile bowiem wielu cnotami i zacnościami daleko i szeroko zasłynął Bolesław, to jednakże przede wszystkim [tymi] trzema cnotami: sprawiedliwością, bezstronnością i pobożnością wzniósł się na szczyty wielkości. Sprawiedliwością - ponieważ bez względu na osobę rozstrzygał sprawę w sądzie; bezstronnością - ponieważ dostojników i cały lud roztropnie miłował; pobożnością - ponieważ Chrystusa i Jego oblubienicę czcił wszelkimi sposobami. A ponieważ czynił sprawiedliwość i wszystkich na równi miłował, a matkę-Kościół oraz mężów duchownych wywyższał, więc też dzięki modłom świętej matki-Kościoła i wstawiennictwu jej prałatów Bóg wyniósł czoło jego w chwale i we wszystkim zawsze wiodło mu się dobrze i pomyślnie.
O pasowaniu Bolesława Krzywoustego na rycerza
Władysław przeto widząc, że chłopiec dochodził już lat męskich i że zajaśniał czynami rycerskimi, a wszystkim mądrym ludziom w państwie się podobał, postanowił przypasać mu miecz w uroczystość Wniebowzięcia Panny Marii i przygotował w mieście Płocku wspaniałą uroczystość. Już bowiem podupadał na siłach skutkiem wieku i ciągłej choroby, a w owym chłopcu widział nadzieję dynastii. Gdy więc wszyscy się przygotowywali i na tę uroczystość pospieszali, doniesiono, że Pomorzanie obiegli gród Sątok, a żaden z dostojników nie śmiał wyruszyć przeciw nim. Wtedy wbrew woli ojca i sprzeciwom wielu innych Marsowy chłopiec popędził tam, odniósł zwycięstwo nad Pomorzanami i wracając [jeszcze] jako giermek, [a już] jako zwycięzca, pasowany został przez ojca na rycerza i z niezmierną radością odprawił tę uroczystość. I nie sam jeden owego dnia przepasany został pasem rycerskim, bo ojciec z miłości i dla uczczenia syna dał [tegoż dnia] oręż wielu [jego] rówieśnikom.
Wykonaj w zeszycie ćwiczenia
1. Jak zostało przedstawione w kronice panowanie Bolesława Chrobrego? O czym świadczy zachowanie wobec niego cesarza Ottona III?
2. W jaki sposób król dbał o swoich poddanych: duchownych, rycerzy, dworzan, chłopów?
3. Jaką dominującą cechę charakteru można dostrzec w opisie Bolesława Krzywoustego? O czym świadczy fakt nazywania go Marsowym chłopcem?
4. Na podstawie fragmentów z kroniki opracuj wzorzec osobowy średniowiecznego władcy. Obok przykładów z tekstu podaj odpowiednią cechę (nie przepisuj fragmentów tekstu, tylko same podpunkty).
Wzorzec władcy doskonałego:
a.
Złoto bowiem za jego czasów było tak pospolite u wszystkich jak [dziś] srebro, srebro zaś było tanie jak słoma. - ...................................
b. Król Bolesław tak wielką gorliwość okazywał około służby Bożej, a to w budowaniu kościołów, ustanawianiu biskupstw i nadawaniu beneficjów (...),
jak opiekun i obrońca brał w obronę sprawę biskupów i Kościoła. - ..................
c.
Ilekroć zaś zwyciężał [mieszkające] wokoło barbarzyńskie i pogańskie ludy, nie zmuszał ich do płacenia pieniężnej daniny, lecz do przyjęcia prawdziwej wiary. Ponadto własnym kosztem wznosił tam kościoły - ..........................................
d.
Takimi to cnotami, mianowicie sprawiedliwością i bezstronnością, bogobojnością i miłością odznaczał się Bolesław i tak roztropnie zarządzał królestwem i sprawami publicznymi - .............................................................
e.
(...) że zajaśniał czynami rycerskimi, a wszystkim mądrym ludziom w państwie się podoba (...) Marsowy chłopiec popędził tam, odniósł zwycięstwo nad Pomorzanami i wracając [jeszcze] jako giermek, [a już] jako zwycięzca (...) - .....................................................................................................
Przepisz do zeszytu
Średniowieczny władca, podobnie jak członkowie jego drużyny, musiał być rycerzem i odznaczać się rycerskimi cnotami. Od średniowiecznego króla, oprócz sprawiedliwości i wyrozumiałości, oczekiwano również służby kościołowi, walki z poganami, mądrości w zarządzaniu państwem. W literaturze taką postacią był Karol Wielki, natomiast na gruncie polskim tak Gall Anonim przedstawił trzech Bolesławów.
PIĄTEK 03.04.2020 R.
Temat: Kwiatki św. Franciszka z Asyżu.
Cel lekcji: dowiesz się, kim był św. Franciszek, czym są Kwiatki św. Franciszka oraz poznasz podstawowe założenia franciszkanizmu.
Na początku obejrzyjcie krótki film dla dzieci. Nie denerwujcie się, jest może nieco naiwny, ale pokaże Wam, kim był święty Franciszek, jakie cele sobie stawiał, poza tym w filmie pojawiają się fragmenty utworu Kwiatki św. Franciszka tutaj
Przepiszcie do zeszytu
Franciszek z Asyżu - syn zamożnego kupca, pochodził z Włoch, w młodości marzył o karierze rycerza. Został ranny, ciężko zachorował i w niewoli przeżył duchowy przełom. Tak jak Aleksy, wszystko, co posiadał, oddał potrzebującym i Kościołowi. Wokół niego zaczęli gromadzić się młodzi ludzie, co doprowadziło do założenia przez Franciszka własnego zakonu - pomagali biednym, trędowatym, nawoływali do miłości bliźniego. Zakonnicy odrzucali dobra doczesne, ale nie izolowali się od świata i ludzi. Działalność św. Franciszka zawsze sytuowała się na marginesie kościoła - głosił konieczność biedy, pokory, ale nigdy nie popadł w herezję.
Przeczytaj poniższe informacje i zrób notatkę w formie mapy myśli.
Kwiatki świętego Franciszka to anonimowy tekst, opowiadający historię tytułowego świętego. Franciszek wywodził się z bardzo bogatej, kupieckiej rodziny. Po
nawróceniu rozdał cały swój majątek ubogim i głosił Ewangelię całemu
stworzeniu. Swoją postawą doprowadził do reformy Kościoła katolickiego.
Istotą franciszkanizmu jest wielka miłość do przyrody i
umiłowanie ubóstwa. Franciszek bowiem całe stworzenie – rośliny i
zwierzęta – traktował jak swoich braci, kochał i wielbił Boga poprzez
kontakt z przyrodą.
W książce czytamy kolejno:
- hymn Pochwała stworzenia, którą wyśpiewał święty Franciszek złożony chorobą u Świętego Damiana,
- Kwiatki św. Franciszka (53 rozdziały),
- O przenajświętszych stygmatach św. Franciszka i ich rozpamiętywach,
- Żywot brata Jałowca (14 rozdziałów),
- Żywot brata Idziego, towarzysza św. Franciszka (10 rozdzałów),
- Rozdziały niektórych nauk i godnych uwagi zdań brata Idziego,
- Uzupełnienie, w którym znajdują się fragmenty o bracie Leonie, widzeniach św. Franciszka i jego śmierci.
Charakter Kwiatków... - brak dydaktyzmu, prostota, radość
Kwiatki...
przepełnione są jak zawsze prostotą i głęboką wiarą. Bije z nich czasem
ton przypowieści, kazania, ale zawsze najważniejszym elementem jest
przykład, świadectwo świętych. Teksty te nie służą bowiem dydaktyzmowi,
usilnemu narzucaniu się treści wiary, nakłanianiu do nawrócenia za
pomocą przestróg czy gróźb. Charakter tych tekstów jest przede wszystkim
łagodny, zwracający uwagę na dobro tkwiące w każdym człowieku. Między
wersami przebija się atmosfera dziecięcej ufności i pewności, że po
przeczytaniu takich słów, po zapoznaniu się z takimi cudami, nie sposób
nie przeżyć w sercu poruszenia. Radosna wymowa opisywanych dzieł Bożych
daje tylko nadzieję i pokrzepienie, że świat jest urządzony harmonijnie,
że wystarczy pamiętać o Bogu, aby w drodze życia zwalczać siebie dla
innych, dla miłości.
kwarantanna odroczyła Wam pracę klasową. Zamiast tego na podstawie notatek w zeszycie oraz podręcznika uzupełnijcie poniższą kartę pracy. Odeślijcie mi ją przez librus. Możecie umieścić odpowiedzi w wiadomościach, skopiować ją i wysłać jako dokument word lub wysłać przez librusa zdjęcie rozwiązań w zeszycie. Macie czas do piątku 01.04.2020r. Zajęcia ze mną będziecie mieli w piątki i wtedy na tej stronie w zakładce przeznaczonej dla Waszej klasy, będę publikować kolejne materiały przeznaczone dla Was.
